Ultrarelatiwistyczny dżet gwiazdy neutronowej

Ultrarelatiwistyczny dżet gwiazdy neutronowej

Napisany przez Admin (15/01/04 - 09:10:39)

Gwiazda neutronowa wyrzuca strugi materii, pędzące z prędkością bliską prędkości światła.  

Circinus X-1 jest układem dwóch gwiazd, obserwowanym w promieniach rentgenowskich. Składa się ze "zwykłej" gwiazdy, podobnej do naszego Słońca oraz z gwiazdy neutronowej - małego, zwartego obiektu o bardzo silnej grawitacji. Gwiazda neutronowa wysysa ze swojej towarzyszki materię. Materia ta tworzy wokół gwiazdy neutronowej dysk akrecyjny i stopniowo opada na jej powierzchnie. Circinus X-1 jest jednym z rentgenowskich nielicznych układów podwójnych, w których obserwuje się dżety - strugi rozpędzonej materii, tryskające z okolic biegunów gwiazdy neutronowej. Jak w dzisiejszym numerze czasopisma Nature donoszą Rob Fender z Uniwersytetu w Amsterdamie i jego koledzy, nie są to zwyczajne dżety. Tworzące je cząstki poruszają się nadzwyczaj szybko, pędząc z prędkością bliską prędkości światła. Ich materia rozpędzona jest tak bardzo, że niezwykłe dżety można porównać tylko z najszybszymi dżetami, obserwowanymi w aktywnych jądrach galaktyk. Tam jednak o niewyobrażalnej prędkości rozpędzonych cząstek przesądza tempo akrecji okolicznej materii na supermasywną, masywniejszą miliony razy od Słońca, czarną dziurę, a nie na skromną gwiazdę neutronową.  

Relatywistyczne dżety zaliczają się do najbardziej "energetycznych" zjawisk we Wszechświecie. Najszybsze z nich wiązano dotąd jedynie z czarnymi dziurami, a szczególnie supermasywnymi potworami, tkwiącymi w aktywnych centrach galaktyk. Okazuje się jednak, że i w naszej Galaktyce, niekoniecznie w okolicy czarnych dziur, możemy znaleźć takie strugi pędzącej z niewyobrażalną szybkością materii.