Mały obrazek Tytana

Mały obrazek Tytana

Największy z księżyców Saturna, Tytan, fascynuje astronomów już od dawna. Lecąca ku niemu sonda Cassini, już niedługo pomoże nam rozstrzygnąć, czy jego powierzchnia jest stałym gruntem, czy też pokrywa ją metanowe morze. Zanim jednak lądownik sondy zanurzy się w tytanowej atmosferze, mogliśmy skorzystać z innego, zupełnie niezwykłego źródła danych o tym księżycu: niedawno można mu było zrobić rentgenowskie prześwietlenie. Taka zdumiewająca okazja wydarzyła się niemal rok temu, gdy odległy księżyc przesunął się na niebie na tle Mgławicy Krab: pozostałego po wybuchu gwiazdy supernowej silnego źródła promieniowania rentgenowskiego. Przechodzące przez księżycową atmosferę promieniowanie zostało zarejestrowane przez satelitę rentgenowskiego Chandra. Choć Saturn wraz z Tytanem przesuwa się w pobliżu Kraba raz na mniej więcej 30 lat, bardzo rzadko przechodzą bezpośrednio przed mgławicą. Niewykluczone, że od chwili pojawienia się na niebie Mgławicy w 1054 roku tak bliskie przejście zdarzyło się po raz pierwszy. Następna taka szansa pojawi się w roku 2267. Jaki były wyniki tego nietypowego prześwietlenia? Jak się okazało, atmosfera Tytana jest nieco rozleglejsza, niż wynikałoby to z dotychczasowych, przeprowadzonych w 1980 roku przez Voyagera 1 pomiarów. Prawdopodobnie wynika to z lekkiego przybliżenia się Saturna wraz z Tytanem do Słońca - obecnie są one o 5 % bliżej gwiazdy niż w 1980 roku. Skoro tak, zwiększona ilość promieniowania słonecznego mogła ogrzać tytanową atmosferę, i ją nieco rozszerzyć. Wyniki takich pomiarów będą zapewne uwzględnione w planowaniu manewrów sondy Cassini i jej lądownika Huygens w ich ruchu wokół księżyca.