W najnowszym numerze Nature astronomowie dowodzą, że epoka szczególnie obfitego tworzenia gwiazd we Wszechświecie miała miejsce pięć miliardów lat temu - o trzy miliardy lat później, niż sądzono dotychczas. Czy gwiazdy we Wszechświecie wciąż rodzą się w tym samym tempie od miliardów lat, odkąd ich blask po raz pierwszy rozświetlił kosmiczny mrok? Astronomowie już od dawna są przekonani, że w pewnym okresie - a może okresach - w galaktykach trwała wyjątkowo aktywna działalność gwiazdotwórcza. W najnowszym numerze Nature Alan Heavens z Uniwersytetu w Edynburgu i jego koledzy dowodzą, że epoka masowych narodzin gwiazd w otaczających nas galaktykach miała miejsce pięć miliardów lat temu. Swoje obliczenia astronomowie oparli na analizie danych, dotyczących 96 595 pobliskich galaktyk, zgromadzonych w ramach wielkiego amerykańskiego przeglądu nieba Sloan Digital Sky Survey. Kolory gwiazd w galaktykach pozwoliły ocenić ich masy i wiek. Okazało się, że masywniejsze galaktyki, podobne do Drogi Mlecznej, zawierają więcej starszych gwiazd, co sugeruje, że ich historia różni się od dziejów mniej masywnych galaktyk. Ale większość galaktyk wyraźny "gwiazdowy wyż demograficzny" przeżyła około 5 miliardów lat temu. Gdy 4,7 miliarda lat temu zaświeciło po raz pierwszy nasze Słońce, ponad połowa istniejących dziś we Wszechświecie gwiazd już powstała. Później ilość rodzących się nowych gwiazd gwałtownie zmalała. Obecnie dawno powstałe gwiazdy starzeją się i słabną, a nowych pojawia się niewiele. Jeśli tak dalej pójdzie - a wszystko na to wskazuje - Wszechświat stopniowo, w miarę upływających miliardów lat, będzie coraz bardziej pogrążał się w mroku. Z dotychczasowych analiz, opartych głównie na obserwacjach młodych gwiazd w odległych galaktykach, wynikało, że epoka masowych narodzin gwiazd miała miejsce raczej bliżej ośmiu miliardów lat temu. Skąd ta rozbieżność? Badania odległych galaktyk pozwoliły dostrzec tylko najmasywniejsze, najjaśniejsze galaktyki. W nich, jak dowodzą opublikowane dziś badania, gwiazdy powstały wcześniej. Jednak całe mrowie mniejszych, słabszych i niedostrzegalnych z dużych odległości galaktyk "wyprodukowało" swoje gwiazdy znacznie później. I to one właśnie odpowiadają za największy gwiazdowy "wyż demograficzny" Wszechświata przed pięcioma miliardami lat.